Czy wiek opony ma znaczenie dla bezpieczeństwa jazdy?
Wiek opony to jeden z kluczowych czynników determinujących bezpieczeństwo jazdy. Znajomość i kontrola tego parametru są niezbędne, aby zminimalizować ryzyko wypadków wynikających ze złego stanu ogumienia. Opony bowiem nie zużywają się wyłącznie przez ścieranie bieżnika; najważniejsze jest również proces starzenia się gumy, który silnie wpływa na bezpieczeństwo, niezależnie od wyrównania głębokości bieżnika. W tym artykule szczegółowo wyjaśniamy, czym jest wiek opony, dlaczego ma znaczenie oraz jak wpływa na parametry jezdne i bezpieczeństwo użytkownika na drodze.
Definicja i prawne ograniczenia wieku opony
Wiek opony jest ustalany na podstawie daty produkcji widocznej na boku opony w oznaczeniu DOT. Cztery ostatnie cyfry określają dokładny tydzień i rok wytworzenia: pierwsze dwie cyfry to tydzień, kolejne dwie – rok produkcji opony[2][3]. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w Polsce, maksymalny dozwolony wiek opony wynosi 10 lat. Po przekroczeniu tej granicy, nawet jeżeli bieżnik pozornie pozostaje w dobrym stanie, opony uznaje się za nielegalne i niebezpieczne do użytku na drogach publicznych[2][4].
Jest to regulacja wynikająca z faktu, że guma wraz z upływem czasu ulega twardnieniu i utracie sprężystości, co negatywnie wpływa na właściwości jezdne opony i zmniejsza jej przyczepność do nawierzchni[2][4]. Normalne zużycie opony to nie tylko redukcja wysokości bieżnika, lecz także stopniowe starzenie się materiału prowadzące do mikropęknięć i innych mikrouszkodzeń[1].
Proces starzenia opon i jego wpływ na bezpieczeństwo
Starzenie opony to proces, w którym guma twardnieje pod wpływem czynników takich jak temperatura, promieniowanie UV oraz warunki atmosferyczne. Ta zmiana strukturalna powoduje, że klocki bieżnika nie pracują efektywnie, co przekłada się na pogorszenie przyczepności i odporności na uszkodzenia mechaniczne[2][4].
Co istotne, nawet optymalna głębokość bieżnika nie gwarantuje bezpieczeństwa, jeśli guma jest stara i utraciła elastyczność. W wyniku procesu starzenia powstają mikropęknięcia, które w efekcie mogą prowadzić do nagłej awarii opony podczas jazdy[4].
Doświadczenia pokazują, że czynnik ten jest równie istotny jak tradycyjne zużycie bieżnika czy nieprawidłowe ciśnienie w oponach, które razem stanowią podstawy wpływu ogumienia na bezpieczeństwo pojazdu[1].
Znaczenie wieku opony w kontekście statystyk dotyczących bezpieczeństwa
Badania wskazują, że problemy z oponami mają udział aż w około 34% wypadków drogowych w Niemczech, co potwierdza analizę GIDAS obejmującą 18 225 zdarzeń w latach 2005–2013[1]. Ponadto, 36,8% nieprawidłowego stanu technicznego pojazdów wiązało się z problematyką przyczepności lub uszkodzeń opon[1].
Te dane jednoznacznie wskazują, że utrzymywanie opon w dobrym stanie oraz monitorowanie ich wieku jest niezbędne do ograniczenia ryzyka wypadków. Nie powinno się użytkować opon przekraczających wiek 10 lat, gdyż ich parametry techniczne oraz bezpieczeństwo znacznie spadają, mimo możliwego dobrego stanu wizualnego bieżnika[2][4].
Kontrola stanu technicznego opon: wiek, bieżnik i ciśnienie
Integralną częścią bezpieczeństwa jest nie tylko znajomość wieku opony, ale także bieżąca kontrola jej stanu technicznego. Minimalna dopuszczalna głębokość bieżnika w Polsce wynosi 1,6 mm, jednak nawet bieżnik powyżej tej normy nie gwarantuje pełnej sprawności, jeśli opona jest zbyt stara[2][3].
Ważnym aspektem jest również utrzymywanie prawidłowego ciśnienia w oponach, które ma bezpośredni wpływ na przyczepność, zużycie opon i bezpieczeństwo jazdy[1]. Dbanie o te elementy łącznie – wiek opony, głębokość bieżnika oraz ciśnienie – pozwala zapewnić maksymalne bezpieczeństwo użytkowania pojazdu.
Nowoczesne trendy i edukacja kierowców w zakresie wieku opon
W ostatnich latach coraz większy nacisk kładzie się na edukację kierowców i regularne przeglądy stanu ogumienia nie tylko pod kątem zużycia bieżnika, ale również starzenia się materiału opony[3][4]. Mimo to wiele osób nadal używa opon przekraczających 10 lat, co jest znaczącym zagrożeniem dla bezpieczeństwa na drogach[2].
W ramach działań profilaktycznych, producenci i instytucje branżowe zalecają przeprowadzanie systematycznych kontroli stanu opon, poznawanie oznaczeń DOT oraz wymianę opon po upływie maksymalnego okresu użytkowania, nawet jeśli nie widać na nich wyraźnych uszkodzeń[3][4].
Podsumowanie
Wiek opony jest jednym z kluczowych parametrów decydujących o bezpieczeństwie jazdy. Prawo w Polsce jasno określa maksymalny okres użytkowania opon na 10 lat, po którym to czasie nawet wizualnie nienaruszone opony uznaje się za niebezpieczne i nielegalne w ruchu drogowym[2][4]. Starzenie się gumy, twardnienie i mikropęknięcia prowadzą do utraty elastyczności, co znacząco pogarsza przyczepność i może powodować awarie podczas jazdy. Regularne monitorowanie wieku opon, ich głębokości bieżnika oraz ciśnienia jest niezbędne dla efektywnego zapewnienia bezpieczeństwa na drodze. Najnowsze badania potwierdzają, że zaniedbania w tym zakresie są poważnym czynnikiem zagrożeń w aż 34% wypadków drogowych[1].
Źródła:
- https://fleet.com.pl/wiadomosci/wplyw-opon-na-bezpieczenstwo-drogowe
- https://www.sklepopon.com/artykuly/co-ile-nalezy-wymieniac-opony-jaka-jest-zywotnosc-ogumienia
- https://rankomat.pl/samochod/ile-lat-moga-miec-opony
- https://www.qarson.pl/porady/co-wplywa-na-zywotnosc-opon
